Phương pháp định giá hàng tồn kho LIFO (Last In, First Out) là một trong những phương pháp định giá hàng tồn kho được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực kế toán.
Đây là một phương pháp định giá dựa trên giả định rằng hàng hóa được nhập vào kho gần đây nhất sẽ được bán trước, và hàng hóa cũ hơn sẽ được bán sau.
Việc sử dụng phương pháp LIFO sẽ dẫn đến việc tính giá trị hàng tồn kho và lợi nhuận khác biệt so với các phương pháp khác như FIFO và trung bình.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn về phương pháp định giá hàng tồn kho LIFO, cách thức hoạt động, ưu nhược điểm cũng như ảnh hưởng của nó đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
1. Phương pháp LIFO là gì?
Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO – Last-In-First-Out) là một trong những phương pháp đánh giá hàng tồn kho, trong đó giá nhập hàng mới nhất sẽ được sử dụng để tính giá vốn của hàng bán ra trước tiên. Điều này có nghĩa là các mặt hàng được nhập sau cùng sẽ được cần được bán ra trước tiên.
Ví dụ, một công ty bán hàng với phương pháp LIFO, họ có tồn kho 100 sản phẩm, trong đó 50 sản phẩm được mua với giá 10 đô la và 50 sản phẩm được mua với giá 12 đô la.
Nếu công ty bán ra 80 sản phẩm, giá vốn của những sản phẩm này sẽ được tính bằng giá của 50 sản phẩm được mua với giá 12 đô la và 30 sản phẩm được mua với giá 10 đô la.
Phương pháp LIFO thường được sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất, nơi sản phẩm được sản xuất liên tục và sản phẩm được sản xuất sau cùng sẽ có chi phí sản xuất cao hơn.
Phương pháp này cho phép các doanh nghiệp có thể giảm thuế khi lợi nhuận tăng lên, nhưng đồng thời cũng có thể dẫn đến việc đánh giá giá trị còn lại của hàng tồn kho thấp hơn so với thực tế.
2. LIFO định giá hàng tồn kho như thế nào?
Theo phương pháp LIFO, chi phí mua hàng hóa mới nhất được áp dụng cho việc tính giá xuất kho, còn giá của hàng tồn kho là giá mua vào lần cuối trước khi bán hàng.
Vì vậy, giá trị hàng tồn kho được định giá thấp hơn nếu so sánh với giá trị hàng tồn kho định giá theo phương pháp FIFO, trong đó hàng hóa được xem như được nhập vào theo thứ tự trước tiên vào là hàng đầu tiên được bán ra.
Tuy nhiên, phương pháp LIFO cũng có những hạn chế, trong đó có thể kể đến việc ảnh hưởng đến lợi nhuận và thuế tài sản. Do giá trị hàng tồn kho được định giá thấp hơn, lợi nhuận gộp sẽ giảm, dẫn đến giảm lợi nhuận chịu thuế. Do giá trị hàng tồn kho thấp, giá trị tài sản của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng, làm giảm khả năng vay vốn hoặc phản ánh sai giá trị thực của doanh nghiệp.
Phương pháp LIFO thường được sử dụng nhiều trong ngành công nghiệp sản xuất hoặc bán lẻ, trong đó việc định giá hàng tồn kho theo thứ tự mới nhất sẽ phù hợp hơn với quy trình sản xuất và bán hàng của các ngành này.
Để áp dụng phương pháp này, doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định kế toán liên quan, cũng như hiểu rõ những ảnh hưởng của phương pháp này đến tài chính và tài sản của doanh nghiệp.
3. LIFO ảnh hưởng gì đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp?
LIFO (Last In, First Out) là một phương pháp định giá hàng tồn kho trong kế toán. Khi sử dụng phương pháp LIFO, hàng tồn kho được giảm theo giá trị của các mặt hàng được nhập sau cùng. Điều này có nghĩa là chi phí hàng hóa được tính theo giá thành cao nhất, do đó lợi nhuận giảm và thuế tăng lên. Phương pháp định giá LIFO có ảnh hưởng lớn đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp, đặc biệt là báo cáo lợi nhuận. Bởi vì chi phí hàng hóa được tính theo giá trị cao nhất, doanh nghiệp sẽ có chi phí hàng hóa cao hơn, lợi nhuận giảm đi và thuế tăng lên. Báo cáo tài chính cũng sẽ phản ánh giá trị hàng tồn kho của doanh nghiệp theo giá trị hiện tại thấp hơn, do đó, số liệu tài chính có thể không phản ánh chính xác tình hình thực tế của doanh nghiệp. Ngoài ra, sử dụng phương pháp định giá LIFO cũng ảnh hưởng đến khả năng so sánh các số liệu tài chính giữa các doanh nghiệp trong cùng ngành hoặc giữa các giai đoạn khác nhau của cùng một doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng khi quyết định sử dụng phương pháp định giá LIFO để định giá hàng tồn kho.
4. Sự khác biệt giữa phương pháp LIFO và phương pháp FIFO
Phương pháp LIFO và phương pháp FIFO là hai phương pháp định giá hàng tồn kho thường được sử dụng trong kế toán doanh nghiệp.
Sự khác biệt giữa hai phương pháp này là cách xác định giá trị hàng tồn kho khi có sự biến động về giá cả.
- Phương pháp LIFO sẽ giá trị hàng tồn kho theo giá của lô hàng nhập cuối cùng là giá cao nhất và lô hàng xuất trước sẽ được giá trị theo giá cao nhất đó.
- Phương pháp FIFO sẽ giá trị hàng tồn kho theo giá của lô hàng nhập đầu tiên là giá thấp nhất và lô hàng xuất trước sẽ được giá trị theo giá thấp nhất đó.
Ví dụ, giả sử doanh nghiệp A có 100 sản phẩm cùng loại, với giá nhập hàng lần lượt là 10 đô la, 12 đô la và 15 đô la.
Nếu doanh nghiệp sử dụng phương pháp LIFO để định giá hàng tồn kho, giá trị của hàng tồn kho sẽ được tính theo giá của lô hàng nhập cuối cùng, tức là 15 đô la, trong khi phương pháp FIFO sẽ tính giá trị hàng tồn kho theo giá của lô hàng nhập đầu tiên, tức là 10 đô la.
Sự khác biệt giữa hai phương pháp này có thể ảnh hưởng đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Khi giá cả tăng, phương pháp LIFO sẽ dẫn đến giá trị hàng tồn kho thấp hơn, do đó sẽ giảm lợi nhuận kế toán của doanh nghiệp và tăng thuế tài sản.
Trong khi đó, phương pháp FIFO sẽ dẫn đến giá trị hàng tồn kho cao hơn, do đó sẽ tăng lợi nhuận kế toán và giảm thuế tài sản.
5. LIFO có thể được sử dụng cho tất cả các loại hàng hóa không?
LIFO là một trong những phương pháp định giá hàng tồn kho được sử dụng trong kế toán tài sản cố định. Tuy nhiên, LIFO chỉ phù hợp với những loại hàng hóa có tuổi thọ ngắn để tránh hư hỏng hoặc mất giá trị.
Đối với các loại hàng hóa không phân hủy, phương pháp LIFO có thể không phù hợp và doanh nghiệp có thể sử dụng phương pháp FIFO hoặc phương pháp trung bình trọng số để định giá hàng tồn kho.
6. LIFO có những ưu điểm và nhược điểm gì?
Phương pháp LIFO là một phương pháp định giá hàng tồn kho, trong đó hàng hoá được xem là được bán ra theo thứ tự của việc nhập hàng cuối cùng là được bán ra đầu tiên. Như bất kỳ phương pháp định giá hàng tồn kho nào khác, LIFO cũng có những ưu điểm và nhược điểm.
Một số ưu điểm của LIFO bao gồm:
- Giảm thuế: Phương pháp LIFO có thể giảm thuế vì giá trị còn lại của hàng tồn kho sẽ thấp hơn so với các phương pháp định giá khác.
- Tăng lợi nhuận: Trong bối cảnh lạm phát, chi phí của hàng hoá được nhập vào sẽ tăng, khiến cho giá trị của hàng tồn kho theo phương pháp LIFO sẽ thấp hơn, từ đó làm tăng lợi nhuận và cải thiện tỷ suất lợi nhuận.
Tuy nhiên, LIFO cũng có một số nhược điểm sau:
- Giảm tính minh bạch: LIFO làm giảm tính minh bạch của báo cáo tài chính vì các doanh nghiệp sử dụng phương pháp này phải giải thích rõ ràng về sự khác biệt giữa LIFO và các phương pháp định giá hàng tồn kho khác.
- Không phù hợp với một số ngành công nghiệp: LIFO không phù hợp cho các doanh nghiệp với hàng tồn kho có tính chất đặc biệt, chẳng hạn như ngành dược phẩm, thực phẩm tươi sống, hoặc các ngành sản xuất điện tử.
- Phản ứng chậm hơn với sự thay đổi giá: Phương pháp LIFO có xu hướng đưa ra giá trị hàng tồn kho thấp hơn, do đó có thể phản ứng chậm hơn so với sự thay đổi giá. Khi giá cả tăng lên, các doanh nghiệp sử dụng phương pháp LIFO sẽ thấy rằng giá trị hàng tồn kho của họ sẽ thấp hơn so với giá thị trường, do đó làm giảm giá trị tài sản của doanh nghiệp.
Như vậy, phương pháp LIFO là một phương pháp định giá hàng tồn kho phổ biến trong kế toán doanh nghiệp, đặc biệt là ở các ngành hàng có tính chất phân hủy cao hoặc giá cả biến động nhanh.
Phương pháp LIFO cũng có những hạn chế như làm tăng chi phí thuế và có thể ảnh hưởng đến khả năng cung ứng hàng hóa. Chính vì vậy, việc lựa chọn phương pháp định giá hàng tồn kho phù hợp sẽ giúp cho doanh nghiệp quản lý nguồn lực hiệu quả hơn, đồng thời tạo sự tin tưởng và minh bạch trong báo cáo tài chính.
