Trong thế giới tài chính hiện đại, điểm tín dụng không chỉ là một con số vô tri, mà là tấm hộ chiếu quyết định khả năng bạn tiếp cận các dịch vụ vay vốn, mở thẻ tín dụng hay thậm chí là thuê nhà.
Một điểm tín dụng cao giúp bạn vay được với lãi suất ưu đãi và hạn mức vay lớn, trong khi điểm thấp có thể khiến bạn bị từ chối ngay từ vòng gửi xe.
Vậy điểm tín dụng là gì, nó được tính như thế nào và làm sao để cải thiện? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện, dễ hiểu và thực tế nhất về điểm tín dụng, từ khái niệm cơ bản đến cách kiểm tra và nâng cao điểm số của mình.
I. Điểm tín dụng là gì?
Điểm tín dụng (tiếng Anh: Credit Score) là một chỉ số thể hiện mức độ uy tín tài chính của một cá nhân hoặc doanh nghiệp trong việc sử dụng và hoàn trả các khoản vay.
Tại Việt Nam, điểm tín dụng được Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia (CIC) hoặc các tổ chức tương đương như PCB chấm điểm dựa trên lịch sử tín dụng của người dùng.
Cấu trúc điểm tín dụng tại Việt Nam:
- Thang điểm phổ biến từ 300 đến 850 (CIC hiện nay chia thành 5 nhóm từ tốt đến rủi ro cao).
- Điểm càng cao → bạn càng được đánh giá là đáng tin cậy trong mắt ngân hàng, công ty tài chính, tổ chức cho vay cá nhân.
- Điểm thấp → bạn có nguy cơ bị từ chối hồ sơ vay hoặc phải chịu mức lãi suất cao hơn.
Ví dụ thực tế: Một người có điểm tín dụng 750 sẽ có khả năng vay với lãi suất thấp hơn và hạn mức cao hơn so với người chỉ có 550 điểm, dù hai người cùng vay khoản 100 triệu đồng.
Lưu ý: Ở Việt Nam, bạn không tự tạo ra điểm tín dụng, nó hình thành qua việc bạn vay vốn, sử dụng thẻ tín dụng, trả góp… và đặc biệt là cách bạn trả nợ đúng hạn hay không.
Gợi ý nên đọc thêm: Tín dụng là gì? Các hình thức tín dụng phổ biến và cách sử dụng hiệu quả
II. Tầm quan trọng của điểm tín dụng
Đừng nghĩ điểm tín dụng chỉ là con số mang tính trang trí trong hồ sơ tài chính. Trên thực tế, nó có thể quyết định bạn có vay được tiền, mở được thẻ hay thậm chí là thuê được nhà hay không.
Ảnh hưởng đến khả năng vay vốn
Các ngân hàng và tổ chức tài chính dựa vào điểm tín dụng để quyết định có cho bạn vay tiền hay không.
- Điểm cao → tỷ lệ được duyệt vay cao, thậm chí không cần tài sản đảm bảo.
- Điểm thấp → dễ bị từ chối vay hoặc yêu cầu thêm thủ tục ràng buộc.
Tác động đến lãi suất và hạn mức
Người có điểm tín dụng tốt thường được hưởng lãi suất thấp hơn và hạn mức cao hơn. Đây là cách ngân hàng thưởng cho khách hàng có lịch sử tài chính lành mạnh.
Ví dụ: Cùng vay 100 triệu trong 12 tháng, người có điểm tín dụng tốt có thể trả lãi tổng cộng 7 triệu, trong khi người có điểm thấp có thể phải trả tới 10–12 triệu.
Ảnh hưởng đến các quyết định tài chính khác
Nhiều công ty cho thuê tài sản (xe, nhà), thậm chí một số công ty tuyển dụng, cũng xem xét điểm tín dụng như yếu tố đánh giá độ tin cậy cá nhân. Mức điểm tín dụng tốt có thể giúp bạn dễ dàng được chấp thuận các dịch vụ trả góp, tín dụng tiêu dùng, thẻ tín dụng ưu đãi…
Gợi ý nên xem thêm: Thẻ tín dụng là gì? Cách dùng thẻ khôn ngoan để không dính nợ
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến điểm tín dụng
Điểm tín dụng không phải là con số được tạo ra ngẫu nhiên. Nó được tính toán dựa trên một hệ thống tiêu chí cụ thể, phản ánh thói quen tài chính và hành vi vay, trả nợ của bạn.
Dưới đây là 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến điểm tín dụng theo công thức phổ biến của các tổ chức tài chính và theo mô hình của CIC tại Việt Nam.
1. Lịch sử thanh toán (chiếm khoảng 35%)
Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nếu bạn thanh toán đúng hạn các khoản vay, thẻ tín dụng, trả góp, điểm tín dụng sẽ tăng đều theo thời gian.
Ngược lại, chỉ cần trễ hạn vài ngày hoặc có lịch sử nợ xấu, điểm tín dụng sẽ sụt giảm đáng kể và rất khó phục hồi trong ngắn hạn.
2. Mức độ sử dụng tín dụng (30%)
Còn gọi là tỷ lệ nợ trên hạn mức. Tốt nhất bạn chỉ nên sử dụng dưới 30% hạn mức thẻ tín dụng hoặc hạn mức vay được cấp. Nếu bạn thường xuyên xài hết thẻ hoặc gần kịch hạn mức, hệ thống sẽ đánh giá bạn có rủi ro tài chính.
3. Thời gian sử dụng tín dụng (15%)
Các tài khoản tín dụng có tuổi đời lâu (đã hoạt động nhiều năm) thường giúp điểm tín dụng cao hơn. Ngược lại, người mới bắt đầu sử dụng tín dụng (chưa đủ lịch sử) sẽ khó có điểm cao ngay từ đầu.
4. Loại hình tín dụng đang sử dụng (10%)
Việc kết hợp nhiều loại hình tín dụng như vay tín chấp, vay thế chấp, thẻ tín dụng, trả góp được đánh giá tích cực. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ sử dụng một loại (ví dụ thẻ tín dụng), hệ thống sẽ khó đánh giá toàn diện mức độ tín nhiệm.
5. Số lượng tài khoản tín dụng mới (10%)
Mở quá nhiều tài khoản tín dụng mới trong thời gian ngắn sẽ khiến hệ thống nghi ngờ bạn đang thiếu tiền → điểm bị trừ.
Hãy hạn chế đăng ký thẻ tín dụng, vay tiêu dùng, vay app tài chính liên tục trong vài tháng liền.
Gợi ý nên đọc thêm: Nợ xấu là gì? Cách phân loại và mẹo gỡ điểm đen trong lịch sử tín dụng
IV. Cách kiểm tra điểm tín dụng cá nhân
Bạn không cần chờ đến khi bị từ chối khoản vay mới biết điểm tín dụng của mình có vấn đề. Hiện nay, việc tra cứu điểm tín dụng cá nhân đã trở nên dễ dàng và hoàn toàn miễn phí nếu biết cách thực hiện qua các kênh chính thống.
Kiểm tra điểm tín dụng qua website CIC
CIC (Credit Information Center) – Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam trực thuộc Ngân hàng Nhà nước là nơi cung cấp điểm tín dụng chính xác và đầy đủ nhất.
Cách thực hiện:
- Truy cập: https://cic.gov.vn
- Chọn Đăng ký tài khoản cá nhân và làm theo hướng dẫn (có xác minh bằng CCCD/CMND).
- Sau khi tài khoản được xác thực, bạn có thể đăng nhập và tra cứu điểm tín dụng, nhóm nợ, lịch sử vay, dư nợ hiện tại…
Lưu ý: Việc kiểm tra này không ảnh hưởng đến điểm tín dụng của bạn.
Sử dụng ứng dụng CIC Credit Connect trên điện thoại
- Tải ứng dụng CIC Credit Connect từ App Store hoặc Google Play.
- Đăng nhập tài khoản đã đăng ký trên web CIC hoặc tạo tài khoản mới.
- Giao diện dễ dùng, có thể kiểm tra nhanh điểm tín dụng, dư nợ và thời hạn trả nợ.
Kiểm tra qua ngân hàng hoặc công ty tài chính
Một số ngân hàng như Techcombank, VPBank, MBBank… cho phép tra điểm tín dụng nếu bạn là khách hàng có lịch sử tín dụng tại đó.
Nhân viên tín dụng có thể hỗ trợ bạn truy vấn điểm CIC trong quá trình làm hồ sơ vay vốn hoặc mở thẻ.
Gợi ý nên đọc thêm: CIC là gì? Và những điều người đi vay cần biết để không bị dính nợ xấu
V. Cách cải thiện điểm tín dụng
Tin vui là: điểm tín dụng không cố định. Nó có thể tăng (hoặc giảm) tùy vào cách bạn quản lý tài chính hằng ngày.
Nếu điểm của bạn chưa cao, đừng lo, chỉ cần áp dụng đúng cách dưới đây, điểm sẽ được cải thiện theo thời gian.
Thanh toán đúng hạn
Đây là nguyên tắc sống còn. Dù là khoản vay ngân hàng, nợ thẻ tín dụng hay trả góp điện thoại, hãy thanh toán đúng hạn. Chỉ cần trễ một lần cũng có thể khiến lịch sử tín dụng bị ghi nhận nợ quá hạn, ảnh hưởng trực tiếp đến điểm tín dụng.
Hãy cài đặt nhắc lịch trả nợ hoặc sử dụng tính năng thanh toán tự động từ tài khoản ngân hàng.
Hạn chế nợ vượt quá hạn mức
Nếu bạn có thẻ tín dụng 50 triệu, chỉ nên sử dụng tối đa 15–20 triệu/lần. Giữ tỷ lệ sử dụng dưới 30% hạn mức là lý tưởng để điểm tín dụng tăng đều.
Duy trì tài khoản tín dụng lâu dài
Đừng vội đóng thẻ tín dụng cũ chỉ vì ít sử dụng. Tuổi đời tài khoản lâu sẽ tạo lịch sử đẹp trong mắt hệ thống chấm điểm. Một thẻ tín dụng 5 năm tuổi có giá trị gấp nhiều lần so với một tài khoản mới mở vài tháng.
Không mở nhiều tài khoản tín dụng mới cùng lúc
Hệ thống CIC sẽ ghi nhận mỗi lần bạn mở thẻ hoặc đăng ký vay là một lần khai thác tín dụng. Nếu tần suất quá dày, bạn sẽ bị đánh giá là đang cần tiền hoặc có rủi ro tài chính, khiến điểm bị trừ.
Theo dõi và kiểm tra thường xuyên báo cáo tín dụng
Kiểm tra định kỳ (2–3 tháng/lần) để phát hiện sai sót và khiếu nại kịp thời. Có những trường hợp bạn bị giảm điểm do lỗi cập nhật hoặc nhầm lẫn từ phía tổ chức tín dụng.
Lời kết
Trong thế giới tài chính hiện đại, điểm tín dụng không chỉ là con số mà là thước đo niềm tin. Một điểm số tốt có thể giúp bạn vay tiền nhanh hơn, với lãi suất tốt hơn và điều kiện linh hoạt hơn. Ngược lại, điểm thấp có thể khiến cánh cửa tài chính khép lại, dù bạn có khả năng trả nợ đi chăng nữa.
Điểm tín dụng không cố định và bạn hoàn toàn có thể tự nâng cao điểm số của mình thông qua thói quen tài chính kỷ luật: chi tiêu hợp lý, trả nợ đúng hạn, theo dõi thông tin tín dụng thường xuyên và hạn chế hành vi rủi ro.
Hãy coi điểm tín dụng là một phần trong hồ sơ năng lực tài chính cá nhân, càng chỉn chu, bạn càng dễ tiếp cận với những cơ hội lớn hơn trong tương lai.
