GDP là một chỉ số quen thuộc với mọi người khi đọc đến báo cáo tài chính để thể hiện tiềm lực kinh tế của một quốc gia. Thông thường, bạn sẽ thấy thông tin tăng trưởng về GDP của một nước nào đó.
Vậy GDP là gì? cách tính cơ bản của GDP là gì? những quốc gia nào được đánh giá là hàng đầu theo chỉ số GDP? Hãy cùng giải đáp thắc mắc ấy quá bài viết sau nhé!
1. GDP là gì?
GDP là chỉ số thông dụng khi sử dụng trong việc đánh giá tổng quan xét về mặt tăng trưởng của nền kinh tế trên phạm vi 1 nước tại 1 thời điểm nhất định. Chỉ số này được dùng rộng rãi trong lĩnh vực tài chính kinh tế.
GDP là từ viết tắt của Gross Domestic Product, là tổng sản phẩm quốc nội hoặc tổng sản phẩm nội địa. Chỉ số này đo lường dựa trên tổng giá trị thị trường của các hàng hóa hay dịch vụ được cung cấp cuối cùng tại 1 quốc gia trong 1 thời điểm nhất định.
Có thể hiểu đơn giản là GDP chỉ thể hiện giá trị cuối cùng của tất cả các loại hàng hóa và dịch vụ mà không tính đến quá trình. Chỉ số GDP được tính theo lãnh thổ kinh tế như hình thức kinh doanh (tổ chức, cá nhân hoặc gia đình,..), đơn vị hoạt động sản xuất kinh doanh,…
2. Cách tính GDP
Cách tính GDP sẽ có 3 cách thông dụng nhất và dù tính theo phương pháp nào thì kết quả vẫn sẽ ra như nhau:
1. Tính GDP theo phương pháp sản xuất
Theo góc độ sản xuất thì tổng sản phẩm nội địa chính là tổng tất cả giá trị gia tăng của nền kinh tế của một nước trong thời gian nhất định.
GDP = Tổng giá trị tăng thêm (VA) = Giá trị sản xuất – Tiêu dùng trung gian.
Khi đó: giá trị tăng thêm của từng ngành kinh tế là tiền công cho người lao động, thu nhập của người sản xuất, khấu hao tài sản cố định từng năm, thuế sản xuất, bảo hiểm hay giá trị thặng dư.
2. Tính GDP theo phương pháp chi tiêu (tính tổng chi tiêu)
Phương pháp chi tiêu được coi là một trong những phương pháp chính xác nhất. Khi đó, các thành phần trong công thức được tính bằng cách lấy tổng tất cả thu nhập của các hội gia đình dùng để đi mua sắm hay sử dụng dịch vụ. Công thức là:
GDP = C + I + G + NX
Trong đó:
- C: Tổng giá trị tiêu dùng cho sản phẩm và dịch vụ của các hộ gia đình trong quốc gia đó
- I: Tổng giá trị tiêu dùng của các nhà đầu tư
- G: Tổng giá trị chi tiêu của chính phủ
- NX: Xuất khẩu ròng
3. Tính GDP theo phương pháp thu nhập
Xét về góc độ thu nhập, GDP gồm thu nhập của người lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất và giá trị thặng dư sản xuất trong kỳ của một đất nước.
GDP = Tổng tất cả các loại thu nhập (của người lao động, người sở hữu vốn và nhà nước) = W + R + I + Pr + Ti + De
Trong đó:
- W (Wage): tiền lương
- I (Interest): tiền lãi
- Pr (Profit): lợi nhuận
- R (Rent): tiền thuê
- Ti (Indirect tax): thuế gián thu
- De (Depreciation): phần hao mòn (khấu hao) tài sản cố định
3. Tốc độ tăng trưởng GDP
Khi so sánh GDP thì thông thường sẽ so sánh theo quý, 6 tháng hay 9 tháng với cùng kỳ năm trước để nhận thấy sự biến đổi của tổng sản phẩm trong nước (GDP)
Tốc độ tăng trưởng GDP được ký hiệu là g(GDP) và được tính theo đơn vị giá như công thức dưới đây:
gGDP (%)=(GDP n1– GDP n0) / GDP n0
Trong đó:
- GDP n1: GDP thực của năm gần đây nhất
- GDP n0: GDP thực của năm trước
4. Công thức tính tốc độ tăng trưởng GDP trong nhiều năm:
Trong đó:
- dGDP: là tốc độ tăng bình quân của GDP trong n năm
- GDPn: là chỉ số GDP theo giá của năm thứ n
- GDP0: là chỉ số GDP theo giá của năm 1
- n – Số năm tính từ năm gốc so sánh cho đến năm báo cáo.
Lưu ý: Tốc độ tăng trưởng GDP sẽ có biến động theo giai đoạn của chu kỳ kinh tế: đỉnh cao, thu hẹp, chạm đáy và phục hồi. Khi một nền kinh tế đang trong giai đoạn phục hồi thì tốc độ tăng trưởng sẽ tích cực do các doanh nghiệp đang trên đà phát triển và tạo ra hệ thống việc làm năng suất hơn.
Trên đây là những thông tin cơ bản về chỉ số GDP. Chỉ số này được coi là chỉ số cơ bản trong lĩnh vực kinh tế tài chính, mong rằng qua bài viết này, bạn đọc có thể hiểu thêm về GDP – tổng sản phẩm quốc nội.
