Thuế tiêu thụ đặc biệt là khoản thuế rất phổ biến tại Việt Nam và được Nhà nước quy định rất rõ ràng trong các Điều luật.
Vậy thuế tiêu thụ đặc biệt là gì? Loại thuế này định hướng sản xuất và tiêu dùng trong xã hội như thế nào? Những đối tượng nào phải chịu thuế tiêu dùng đặc biệt? Hãy cùng giải đáp thắc mắc trên ở bài viết dưới đây.
1. Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?
Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế gián thu đánh vào các hàng hóa đặc biệt do các doanh nghiệp, tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh bằng cách nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam. Thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ do các cơ sở trực tiếp sản xuất ra các loại hàng hóa đó nộp nhưng thực chất, người tiêu dùng là người chịu thuế vì mức thuế được cộng vào giá bán.
Ngoài ra, thuế tiêu thụ đặc biệt còn được gọi với tên khác là thuế xa xỉ phẩm.
2. Các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt
Các đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được quy định theo điều 2 luật thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2008, sửa đổi năm 2014 như sau:
2.1 Các loại hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt
- Thuốc lá điếu, xì gà và chế phẩm khác từ cây thuốc lá dùng để hút, hít, nhai, ngửi, ngậm;
- Rượu;
- Bia;
- Xe ô tô dưới 24 chỗ, kể cả xe ô tô vừa chở người, vừa chở hàng loại có từ hai hàng ghế trở lên, có thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở người và khoang chở hàng;
- Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm3;
- Tàu bay, du thuyền;
- Xăng các loại;
- Điều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống;
- Bài lá;
- Vàng mã, hàng mã.
2.2 Các dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt
- Kinh doanh vũ trường;
- Kinh doanh mát-xa (massage), ka-ra-ô-kê (karaoke);
- Kinh doanh ca-si-nô (casino); trò chơi điện tử có thưởng bao gồm trò chơi bằng máy giắc-pót (jackpot), máy sờ-lot (slot) và các loại máy tương tự;
- Kinh doanh đặt cược;
- Kinh doanh gôn (golf) bao gồm bán thẻ hội viên, vé chơi gôn;
- Kinh doanh xổ số.
3. Cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt
Công thức tính thuế tiêu thụ đặc biệt được phân ra tùy từng mặt hàng nhưng nói chung sẽ có công thức chung như sau:
Thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt X Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt.
*Đối với hàng hóa nhập khẩu (trừ xăng, dầu các loại) do các cơ sở nhập khẩu bán ra và hàng hóa được sản xuất trong nước thì giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định như sau:
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá bán chưa có thuế giá trị gia tăng – Thuế bảo vệ môi trường.
Hoặc:
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = 1 + Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt
*Đối với hàng nhập khẩu tại khâu nhập khẩu, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định như sau:
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá tính thuế nhập khẩu + Thuế nhập khẩu.
Giá tính thuế nhập khẩu trong công thức sẽ được xác định theo các quy định của điều luật trong luật thuế xuất khẩu hoặc thuế nhập khẩu. Nếu như hàng hóa nhập khẩu được miễn, giảm thuế thì giá tính thuế sẽ không tính bao gồm số thuế nhập khẩu được miễn, giảm.
Đối với hàng hóa gia công: được tính bằng giá tính thuế của hàng hóa bán ra của cơ sở giao gia công hay giá bán của sản phẩm cùng loại hoặc tương đương cùng thời điểm bán hàng.
Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp, trả chậm: Được tính theo phương thức bán trả tiền một lần theo hàng hóa đó và không bao gồm khoản lãi trả góp, lãi chậm.
Đối với dịch vụ: được tính theo giá cung ứng dịch vụ của cơ sở kinh doanh.
Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi hoặc tiêu dùng nội bộ, biếu, tặng cho: giá thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ được tính theo giá thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng hóa hay dịch vụ cùng loại và tương đương tại cùng thời điểm phát sinh các hoạt động này.
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với những hàng hóa và dịch vụ được đề cập ở trên bao gồm các khoản thu thêm, được thu (nếu có) mà cơ sở kinh doanh được hưởng.
4. Ý nghĩa của thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt mang nhiều ý nghĩa không chỉ với nhà nước mà còn với các doanh nghiệp, cụ thể:
- Thiếu TTĐB là công cụ hỗ trợ Nhà nước thực hiện chính sách quản lý đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh và nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ; từ đó đẩy mạnh sản xuất kinh doanh các hàng hóa và dịch vụ.
- Việc thuế tiêu thụ đặc biệt được thu ở khâu sản xuất góp phần giúp Nhà nước nắm bắt được số lượng các cơ sở sản xuất hàng chịu thuế TTĐB, năng lực sản xuất từng cơ sở, từng mặt hàng chịu thuế TTĐB, từ đó có Nhà nước có cơ sở để sắp xếp hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh doanh các mặt hàng chịu thuế TTĐB và có chính sách điều chỉnh phù hợp với các hoạt động này.
- Việc thuế tiêu thụ đặc biệt được thu ở khâu nhập khẩu giúp cho Nhà nước quản lý được các hoạt động nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ đặc biệt, không khuyến khích tiêu dùng; hạn chế việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ nhập khẩu từ nước ngoài. Dựa vào đó khuyến khích việc tiêu dùng các sản phẩm nội địa. Việc này có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện chủ trương bảo hộ sản xuất trong nước của các quốc gia.
- Là công cụ giúp Nhà nước điều tiết thu nhập của các tầng lớp có thu nhập cao.
- Giúp định hướng tiêu dùng xã hội, góp phần tích cực vào việc hình thành xu hướng tiêu dùng xã hội lành mạnh, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh kinh tế.
- Giúp huy động một phần thu nhập từ những đối tượng có thu nhập cao vào ngân sách nhà nước để sử dụng cho những mục tiêu công cộng, góp phần đảm bảo công bằng xã hội.
- Là công cụ quan trọng giúp tăng cường và ổn định ngân sách nhà nước.
5. Những hạn chế của thuế tiêu thụ đặc biệt
Dù có những ý nghĩa tích cực đã kể trên, thuế tiêu thụ đặc biệt cũng mang những hạn chế nhất định, chủ yếu do việc áp dụng thuế suất cao khiến các hành vi trốn thuế, lậu thuế gia tăng thông qua các hoạt động chuyển giá.
Chuyển giá là hành vi thay đổi giá hàng hóa (chủ yếu là giảm giá), dịch vụ trong các giao dịch mua bán giữa các cơ sở kinh doanh, điều này khiến giảm thiểu tối đa nghĩa vụ thuế phải thực hiện.
Để xử lý tình trạng này, các nhà làm luật thường áp dugnj biện pháp rất cứng trong việc xác định số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp. Trường hợp giá bán làm căn cứ xác định giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt của một cơ sở sản xuất thấp hơn giá bán trên thị trường 1 ngưỡng nhất định, cơ quan thuế có quyền ấn định số thuế TTĐB phải nộp hoặc ấn định giá tính thuế TTĐB, chống thất thu ngân sách nhà nước.
Trên đây là toàn bộ thông tin quan trọng về thuế tiêu thụ đặc biệt mà người dùng và các công ty, cơ sở kinh doanh cần hiểu rõ. Từ đó, công ty có thể đưa ra mức giá bán phù hợp cho sản phẩm kinh doanh của mình.
