Thị trường thứ cấp là một trong hai loại chính của thị trường chứng khoán.
Thị trường chứng khoán thứ cấp thường được coi là một phần quan trọng của thị trường chứng khoán vì nó cho phép các công ty nhỏ và vừa có thể truy cập vào nguồn vốn bằng cách phát hành chứng khoán một cách đơn giản và nhanh chóng hơn.
Trong bài viết sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về thị trường chứng khoán thứ cấp và vai trò của nó trong nền kinh tế.
1. Thị trường chứng khoán thứ cấp là gì?
Thị trường chứng khoán thứ cấp (secondary market) là nơi giao dịch các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Trên thị trường thứ cấp, các nhà đầu tư mua bán chứng khoán cho riêng mình và tiền thu được từ mua bán chứng khoán sẽ không thuộc về nhà phát hành mà thuộc về nhà đầu tư chứng khoán.
Các nhà đầu tư có thể nhượng lại quyền sở hữu chứng khoán cho nhà đầu tư khác. Sau khi được phát hành, chứng khoán thường được mua bán nhiều lần trên thị trường thứ cấp, đặc biệt là cổ phiếu.
Việc mua bán này có thể nhằm mục đích cất giữ tài sản tài chính, nhận một khoản thu nhập cố định hàng năm (thông qua cổ tức, trái tức…) hoặc để hưởng chênh lệch giá.
Nhờ có thị trường thứ cấp, tính thanh khoản của các chứng khoán đã phát hành trên thị trường sơ cấp được đảm bảo, các nhà đầu tư có thể chuyển đổi chứng khoán mình sở hữu thành tiền mặt hoặc các loại chứng khoán khác khi có nhu cầu.
Tuy nhiên, hoạt động của thị trường thứ cấp chỉ làm thay đổi quyền sở hữu các chứng khoán đã phát hành, mà không làm tăng thêm lượng vốn đầu tư cho nền kinh tế.
2. Đặc điểm của thị trường chứng khoán thứ cấp
Thị trường chứng khoán thứ cấp có những đặc điểm sau:
- Là thị trường hoạt động liên tục thông qua các phiên giao dịch.
- Các khoản thu từ bán chứng khoán trên thị trường thứ cấp thuộc về các nhà đầu tư chứ không phải tổ chức phát hành.
- Việc mua đi bán lại chứng khoán trên thị trường chứng khoán thứ cấp có thể có nhiều mục đích khác nhau như đảm bảo tài chính, kỳ vọng thu được lợi nhuận từ mua bán chênh lệch giá, hay để nhận một khoản thu nhập cố định hàng năm thông qua cổ tức, trái tức,…Tuy nhiên, hoạt động của thị trường chứng khoán thứ cấp chỉ làm thay đổi quyền sở hữu chứng khoán đã được phát hành mà không làm tăng thêm vốn đầu tư cho nền kinh tế.
- Giá chứng khoán trên thị trường chứng khoán thứ cấp không cố định mà phụ thuộc vào cung và cầu của loại chứng khoán được giao dịch.
- Các nhà đầu tư không được mua trực tiếp cổ phiếu từ công ty phát hành mà mua bán trao đổi lại với các nhà đầu tư khác trên thị trường.
3. Vai trò của thị trường chứng khoán thứ cấp
Thị trường chứng khoán thứ cấp đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho mua bán chứng khoán từ thị trường chứng khoán sơ cấp.
Nhờ thị trường này, việc giao dịch chứng khoán trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn, đặc biệt là đối với các loại chứng khoán có tính thanh khoản cao.
Thị trường chứng khoán thứ cấp cũng giúp định giá lại các loại chứng khoán đã được phát hành từ thị trường chứng khoán sơ cấp. Từ đó, các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định mua bán chứng khoán một cách chính xác và hiệu quả hơn.
Mặc dù thị trường chứng khoán thứ cấp không trực tiếp làm tăng nguồn vốn đầu tư cho nền kinh tế, nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển thị trường tài chính.
4. Mối quan hệ giữa thị trường thứ cấp và sơ cấp
Trong mối quan hệ giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp, thị trường sơ cấp đóng vai trò là cơ sở và tiền đề cho thị trường thứ cấp, trong khi thị trường thứ cấp là động lực thúc đẩy cho thị trường sơ cấp.
Nếu không có thị trường sơ cấp thì không có chứng khoán để lưu thông trên thị trường thứ cấp, và ngược lại, nếu không có thị trường thứ cấp, thì thị trường sơ cấp khó hoạt động thuận lợi và trôi chảy.
Việc phân biệt thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp là tương đối và khó khăn trong thực tế.
Trong một thị trường chứng khoán, rất khó để phân định đâu là thị trường sơ cấp và đâu là thị trường thứ cấp bởi trong một thị trường chứng khoán có thể diễn ra cả giao dịch của thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp – từ mua bán các chứng khoán mới phát hành đến mua bán chứng khoán đã phát hành.
Việc phân định hai cấp của thị trường chứng khoán là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định và hiệu quả của thị trường, và giúp hạn chế các rủi ro có thể xảy ra.
